Mówiąc o języku hiszpańskim wiemy, że jest on językiem narodowym jedynie dla 70% populacji Hiszpanii. Oznacza to, że 1/3 mieszkańców tego kraju posługuje się dialektem – katalońskim, galicyjskim, baskijskim lub innym. Standardowy hiszpański, ten którego uczymy się w szkołach językowych, jest dla uściślenia nazywany również kastylijskim, czyli castellano. W średniowieczu castellano był głównym dialektem, z którego powstał dzisiejszy język hiszpański.
Język hiszpański – początki
Język hiszpański, podobnie jak cała rodzina języków romańskich, znajdował się pod silnym wpływem łaciny. Na początku była to łacina nazywana wulgarną, czyli mowa ludu – żołnierzy, kupców, a z czasem zwykłych chłopów, którzy osiedlili się w rzymskiej prowincji Hispanii na Półwyspie Iberyjskim. Język tubylców zaczął mieszać się z językiem przyjezdnych, wiele łacińskich nazw źle wymawiano, a jeszcze gorzej zapisywano. Hiszpania była ponadto podzielona na mniejsze części – czego efektem są dzisiejsze regionalne mowy. Historia języka hiszpańskiego nabiera tempa po upadku Rzymu w V wieku. Miejscowe mowy zaczynają rozwijać się własnymi torami, ponieważ klasyczna łacina traci swą dominującą pozycję. Niemniej jednak kolejne zawirowania językowe wprowadza inwazja muzułmańska w VIII wieku. Powstaje pięć głównych wersji języka znanego jako Romance – kataloński, galicyjsko-portugalski, aragoński, asturleoński i kastylijski. Te trzy ostatnie czeka asymilacja, w wyniku której powstanie język hiszpański.
Moment przełomowy, czyli uznanie standardu literackiego
W średniowieczu hiszpański lud używał dialektów, natomiast szlachta tolerowała jedynie łacinę. To w niej pisano utwory nazywane pieśniami o czynie, które opowiadały o dzielnych rycerzach i ich przygodach. Te dzieła dały początek literaturze romańskiej, dlatego wyznacznikiem wykształcenia i wyższych sfer była łacina. Jakież musiało być ogólne zdziwienie, gdy król Alfons X postanowił, by jego tłumacze z Toledo zaczęli pisać również w języku kastylijskim. On też zdecydował się nadać mu prym nad innymi dialektami. W ten sposób narodził się standard literacki języka kastylijskiego.
Już pod postacią hiszpańskiego rozwijał się dalej – dochodziło do jego ekspansji na skutek podbojów hiszpańskich królów w długim okresie Rekonkwisty. Małżeństwo Ferdynanda Aragońskiego z Izabelą Kastylijską dało początek Królestwu Hiszpanii, a dzięki temu język uległ ujednoliceniu i wzmocniła się jego rola. Rok 1492 był dla języka hiszpańskiego przełomowy – nie tylko powstała pierwsza hiszpańska gramatyka, ale również rozpoczął się proces jego rozprzestrzeniania na skalę międzykontynentalną.